Mising Agom Kébang Do:pínlo Mising Agom Longé

 Mising Agom Kébang Do:pínlo Mising Agom Longé

                                Kalinath Panggíng

                                Po:péké Kéba: Nébíng,MAK

    Dítaglok 30 Oktuborsé Mising opínké Agom Longngé. Ohom migomé 1985 so:ndok 30 Oktubor longkído Mising agomsém migom agomko émna tolígdag dokké takam Misingé sé longésém Misi:lok Agom Longépé moí:r bomna gídung. Sé Agom Longésok arainé do:pín do:yingé kadung. Édé do:yi:dém ngolu sémpé andéngo:pé kíbosula:do.

    Misingké po:pé lokkébo aísuapé abígé kasumangai. Édémpila adnam-ponamko ima:pé nappango:lok lubomsula dungngai. Mo:píso louné angkang. Akon akon írga:né opín- ope:é nappa:lok lubomsula du:nam agomém adnané abíkko tolenna adgabbomkang. Kinné-pa:né, loun pa:po:né réngamé abglok adnam-ponamém ila gomlabém gamikpé keblen bomkang. Kérang-kétakké írga:né opínlok agom- abígém ka:yi:sula Mising réngamlok pori-uniné ako-annyiko amiké agomlok aíké mé:namém agomém lusarsula-atsarsunamko iropkang. Mising agom-gomlablok lambé paro:po:né midum kídí:dé aí suapé agom abíkko kasumílo aido émna méropkang. Kapéné, agomé kadaggom aísuapé aíkko kama:mílo Mising réngamlok agom-gomlabé pu:po-jarpoma:yé, turyarma:yé. Sé agomsém mé:mi:la mé:né Mising réngamlok lambé bédang bélam lamboné Midum kídí:dok igurki 1972 so:ndok 18 Epril longédo Sibsagorh mo:dumlok disangmukh amo:lo “Mising Agom Kébang”ém ba:lento.Mising réngalo lounné po:lo lolatko karrangkang. Nappango:lok lula du:nam agomsé abíg kasuné agomkopé bélamém lamropto. Sé Mising Agom Kéba:sokké arainé do:pín agomé dung. édém ngolu sémpé kíbo sula:du.

    Mising Agom Kébang ba:lennam agom ludodo 1968 so:ndok 14 Septembor-do ba:lennam “Guati Mising Kéba:”dok agomém lupo:pé idag. Kapéné odok po:pé akon akoné Mising agomlok gomsar atíko, ni:tom-mé:tom atíko aíké Mising agomlok addung:gom runggidnam abíg alamki adnamko kamangai. Aíké méngkampé Ohomiya abíglok, Ingraji abíglok atpomdungngai. Édé Guahati Mising Kéba:dépag aísuapé Mising abíkko tolennam agomé mé:po:pagné kébangko émna lula:do. Mising opínlok ba:lenarpo:nam Abu Kébang “ Mising Ba:né Kébang”(1924)-sé:sin Mising agom léga:pé atégru:pé abígkko tolenla:i émna nérkíkpé ager tarung tolentungai éman ngolu lula:ma. Guati Mising Mising Kébangé Mising abíg tolennam agerdém nérkíkpé gergépo:né, gergé boné. Mising agomsok léga:pé abígdém kapé la:lenmílo manggom oko abígdém tomílo aiyen émna bulu igurné kídíngé nérkíkpé agerém gersa:bomkang. Odo agomí:dok léga:pé Agom Migang Nahendro Pa:dun-bí 1969 so:n adlento– “মিচিং ভাষাৰ লিপি - এটি পৰীক্ষামূলক আঁচনি”, Agom Migang Tabu Taídbí:la: Agom Migang Nahendro Pa:dunbínnyé dumsula 1970 so:ndo adlento “মিচিংআগম লুয়িৰ”,Agom Migang Tabu Taídbí 1971 so:n adlento “মিচিং আগম আইয়িৰ” émnam potin kídí:dém. Mising agomsok léga:pé jubné abíkko la:len-tolennnam léga:pé abí:né Mising kídíngé agerém gerbomkang. Guati Mising Kébangém igurné midum kídí:dé Prophesor Tabu Taíd, Prophesor Nahendro Pa:dun, Kulodhor Kutum, Bhrigumuni Kagyung, Phukon Pe:gu, Bolin Kuli, Bhobo Kt. Pe:gu, So,rnolota Dole: odokké sunadhor Dole: bulu. Kébang Abupé dunggéka Prophesor Tabu Taíd, Kébang Abu Oipé Kulodhor Kutum, Kéba: Nébí:pé Prophesor Nahendro Pa:dun odokké ake kídí:dé ager ajonpé du:la Guati Mising Kébangém igurka.

    1971-so:ndok 16 Oktubor longédo Mising poriné ko: ko:néngké igruki Jonai amo:lok Jonai Hai Iskul lottalo Réngam Kébangko bangka. Odo kéba:do Mising réngamlok déddíng ngasod agomém luposuge:la:sin Mising agom abíg agomémsin ru:jarra ru:suka. Jonai amo:lok ba:nam édé kéba:dém igurka Sunadhor Pa:tír, Medhini Muhon Dole:, Kumson Panggíng, Druneswor Mo:di, Modhuram Pe:gu, Sondro Dole:, Deben Pe:gu, Mukuta Saroh, Durga Régon, Protab Paw, Nilambor Mili, Gongadhor Dole:, Muktinath Dole:, Madhob Paw buluK ope:dé. Odo kéba:do Mising agom-abíg léga:pé nérkíkpé ru:sula agom-abíg ager grbomnam léga:pé Igruné Mibang (Adhoc committee)ko ba:lento. Odo Igruné Miba:dok Kébang Abupé Prophesro Tabu Taídmé odokké Kéba: Nébí:pé Prophesor Nahendro Pa:dunmé tosa:la agom-abíg agerém gerbomdopé tolíkto. Odo réngam kébangí:dok 16 Oktubor-do “Assam-NEFA Mising Students Union” émnam porin kéba:dém ba:lento. Anupé ba:lennam porin kéba:dok Kébang Abupé Medini Muhon Dole:, Kébang Abu oipé Druneswor Mo:dimé, Kéba: Nébí:pé Sunadhor Pa:tírmé, Kéba: Nébíng Ame:pé Deben Pe:gumé odokké Lukí-Luyang (Debating Secretary) Nébí:pé Sondro Dole:mé tolíkto. Ager ajon kídí:dé dungngai Sobilal Dole:, Lokhyo Kuli, Jonok Mili, Upen Noro, Puspo Lo:ying, Tongkeswor Lo:ying, Bidyeswor Dole: odokké Komison Milibulu.Sé Kébangí:sé lédupé “Assam-Arunachal Mising Students Union”(1972), “Takam Mising Porin Kébang(TMPK)” (1985) kéba:pé silopé kínggí:-rékí:pé turla dung.

    1971 so:ndok Jonai amo:lo Mising agom-abíg léga:pé ba:lennam “Igurné Miba:”dok goggurki Sibsagorhlok Dísangmukh amo:lo 17,18 Epril,1972 so:ndo Mising agom-abíg léga:pé Réngam Kébangko bangka. Édé lo:nyiné kéba:dém midum annyiko Kébang Abupé dunggéka. 17-dok kéba:dém Jibon Mipunbí odokké 18-dok kéba:dém Diram Kumbang-bí kébang abupé duggéla kébangém bangka. Ohom amo:sok Sodiya-Buroli, Sangga-oanglok Mising tanié gíkumsuko kéba:do Mising agom-abíg léga:pé nérkíkpé ru:jarra ru:suka. Gíkumsuné mité midumé, kinné-pa:né kídíngé Mising agom léga:pé Ohomiya, Ingraji odokké Debonagori (Assamese, Roman and Hindi/Devonagori) abíg kídí:dokki Mising agomlok abígém tolenla:yenéya émna ru:jarra ru:sula:sin éddar kaboyé émna runggidla:toma. Odoko léga:pé Mising agomlok abíg tolennam, agom pu:po-jarpomnam odokké mirém rémmonam léga:pé 18 Epril longkído “Mising Agom Kébang” émanam agom-gomlab kéba:dém ba:lento. Sé kéíkké minkannam midum kídí:sém tosa:la Mising opín do:pínlo ba:bukpé Mising Agom Kéba:lok Ki:ni Mibangém ba:lento–

    Kébang Abu– Tabu Taíd

    Kébang Abu Oi– Durgeswor Dole:

    Kéba: Nébíng– Nahendro Pa:dun

    Kéba: Nébíng Ame:– Diram Kumbang

    Murko: Ru:tum– Dembi Bori

    Ager Ajon– Boksiram Mo:rang (Oyan Do:lung), Puspo Lo:ying (Bongkual), Gupinath Panggíng (Ligiribari), Sondro Kt. Dole:(Purona Parghat, Gogamukh), Dhonesh Dole:, Bengenagorah), Krishna Kr. Mili (Panimiri,Saulkhowa,Dibrugorh), Durgadhor Mili( Panimiri, Dibrugorh) bulu. (Ake ager ajoném makumla:toma).

    Agom léga:pé Dísangmukhlok ba:lenam Mising Agom Kéba:dé léduké adí kídído Mising abíg tolennamémlang gomlab agreém nérkíkpé gerbomto. Mising Agom Kéba:lok totédma:pé gerra gínam ager kídí:dém ngolu sémpé sikka:la ka:la:do.

    Mising Agom Kéba:lok 1974 so:ndok 9,10 Nobembordo Dhemaji Kolejlok ba:pongarla ba:nam Mirum Kéba:do Mising agomlok abíg léga:pé yi:langkoné midumki “Ru:ség Kébang”ko ba:lento.Édé Ru:ség Kéba:dok mibang ajon kídí:dé–

    Kébang Abu– Tabu Taíd

    Ajon– Nahendro Pa:dun, Durgeswor Dole:, Rotneswor Perme, Gubin Médok, Puspo Pe:gu, Bibhishon Pe:gu, Indreswor Pe:gu, Anondo Pe:gu, Dimbeswor Dole: odokké Diram Kumbang bulu.Édé Ru:ség Kéba:dé appí:pé ru:suge:la 1978 so:ndok MAK-ké annyiné Mirum Kéba:do lutomém biya:toku. Mising abíg léga:pé Ru:ség Kébangké biyangkunam lutomdém gíkumsuné réngamé ru:su-pa:suge:la édé mirum kébangí:do “Moyinsunam Roman Agíg” (Modified Roman Script)dém “Mising Abíg”pé toto. Mising abígém tolen-ge:la Mising agomsém migom agompé tolígdopé migomém do:ri: moropto. Odo do:ri: moténgí:do Mising agomsém pobug Iskullo poyirnam agompé tolendopésin Mising réngamé lérékpé do:ri:,mimag atíém moropto. Mising réngamké do:ri: monamém migomé tadma:la 26/05/1985 longkído “Bitér Do:ri: do:jig” (Last Ultimetum)ém biya:la agom mimagém mobomto. Mising réngamlok agom léga:pé mimag monamém migomé pésogéla Ohom migomké migom do:jig– No. EDG/138/54/Pt-1/ 94 dated Dispur the 30th October,1985 dokki Mising agomsém migom agompé tolíkto. Odokki Mising réngamé migomé tolígnam longédém Mising “Agom Longé” émna 1986 so:n dokké moí:rbomna gídung.Odok lédupésin Ohom Migomé Mising agomsém pogolo poyir monam agerdém tolígma:la lékoda agom mimag mokupé ikang. Mimag monam léga:pé 1986 dok 29 Ju:n-do Mising agom léga:pé “Agom Mimag Kébang”kosin ba:lento. Odo kéba:dok igurné kídí:dé Goggurné Mg.Lokshminath Panggíng,Mg. Poromanondo Sayengiya, Mukopotro Dr. Ronuj Pe:gu, Lugo:né (publicity) Mg. Tani: Takar Pe:gu, Ajon– Siboram Pe:gu, Oiboram Pa:yeng, Horinarayon Pe:gu odokké Druneswor Mo:di bulu. TMPK-ké igurki 26 Me: 1986-do “Obosthan Dhormogot”émsin ila mimagém moto. Mising réngaké lérékpé dagrobnamém ka:la Ohom migomé 25/06/1986 longkído Jurhat-lok Du:rasuko Okum (Jorhat rest House)lo ru:bosunam do:jigé (Menorandum of Understanding)ém la:mínsuka. Odo “Memorandum of Understanding” inam agerdém Mising opínlok igurnélang Ohom migomlok Kin-go Mirung (Education Minister) Mg. Brindabon Goswamibi:la: Koré Mirung (Revenue Minister) Mg.Thaneswor Boro buluk ara:lo ika. Odo memorendamdokki 1986-do 100-ko Mising agom poyirné mastorém bito.Odokké 1986-dok 27 Agosto longkído pobug pogolo Mising agom poyirnam agerém tolígdanna iropto. Édé Mising agom pogodnam agerdém Ohom migomlokké Kulajan pobug pogolo Ohom migomlok mirung Mg. Thanswor Boro-bí:la: Mirung Jotin Mali:bí odokké Jonai amo:lok Bijoypur Tari pobug pogolo Ohomlok Kin-go Mirung Mg. Brindabon Goswami-bí igodboka.

    Ohom Migomé 1985 so:ndok 30 Oktubordo Mising agomsém migom agompé tolíg dokké Mising réngamé dítag dítaglo 30 Oktubordém “Agom Longé”émna moí:rbomna dung. 

    Sé Agom Longé moí:rko arangí:so bangkí bangkí ager tarung lédulo “Ngo Mising Agomsém Simorungge:mang” émna takam Misingé a:ng-a:píki pesunam ager tarungkosin la:té:mílo aido. Odokké édé pesuí:kamdémpé ané agom léga:pé agerémsin gerbommílopag aropé “Agom Longé” moí:rnamdok aro aré kayé. Dépima:mílo ammem léngkanna gí:dí-sí:píko modu:némpépag ila du:yé.

    Mising Agom Írroi ! 

    Mising Agom Longé Írroi !