মিচিং ভাষা শিক্ষা

 মিচিং ভাষা শিক্ষা

                        খগেন পেগু

যোৱা সংখ্যাৰ পৰা… 

অষ্টম খণ্ড

       আমি আগতেই কৈছোঁ, মিচিং ভাষা শিক্ষা হ'ল এটা অন্তহীন মেগাট'পিক৷ ইয়াৰ অতখিনি বিষয়ৰ ভিতৰৰ এটা অতি লাগতিয়াল বিষয় হ'ল মিচিং ভাষাৰ বানান পদ্ধতি৷ মিচিং ভাষাৰ বানান পদ্ধতি সম্পৰ্কত লিখিবলৈ বহুকেইজনে মোক বাৰে বাৰে অনুৰোধ জনাই আছে৷ মিচিং ভাষা-শিক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত ভাষাটো শুদ্ধকৈ লিখিবৰ বাবে আমি মিচিং ভাষাৰ বানান পদ্ধতি সম্পৰ্কে আলোচনা কৰাটো অত্যন্ত জৰুৰী আৰু গুৰুত্বপূৰ্ণ৷ সেয়ে আজি আলোচনাৰ পাতনি মেলিলোঁ৷

            অৱশ্যে এই ক্ষেত্ৰত ইয়াত এটা কথা কৈ লোৱা ভাল হ'ব৷ সেয়া হ'ল, প্ৰয়াত টাবুৰাম টাইদ প্ৰণিত 'মিচিং ভাষাৰ বানান পদ্ধতি' কিতাপখন সদ্যহতে এই লেখকৰ হাতত মজুত নাই৷ সঁচা অৰ্থত কিতাপখনৰ কপি আমাৰ হাতত আছিল যদিও সেয়া মোৰ ঘৰৰ পুথিভৰালৰ অটল তলিত সোমাই আছে৷ তাক বিচাৰি উলিওৱাৰ আমাৰ সময় নাই৷

             1983 নে ‘84 চনত 'গমুগ' আলোচনীখন উলিওৱাৰ আগে আগে টাবুৰাম টাইদ ছাৰে আমাক মিচিং ভাষাৰ বানান পদ্ধতি কিতাপখনৰ ক'পি এটা দিছিল৷ তেতিয়াই পঢ়িবলৈ সময় নোপোৱাত 'গমৃগ'ত মিচিং ভাষাৰ বানান পদ্ধতি প্ৰয়োগ কৰিব পৰা নগ'ল৷ ইঞ্জিনীয়াৰিঙৰ পৰীক্ষা পাছ কৰি জেংৰাইমুখ আৰু যোৰহাটত মিচিং ভাষাৰ প্ৰশিক্ষন লোৱা ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলক মিচিং ভাষাৰ বানান পদ্ধতি পঢ়াবলৈ যাওঁতে আমি যিখিনি পঢ়িছিলোঁ, সেইখিনিৰে বিভিন্ন ঠাইত মিচিং ভাষা-শিক্ষা প্ৰদান কৰিছিলোঁ৷ আজিও সেয়াই মোৰ মূলধন৷ অৱশ্যে সময়ে সময়ে ইয়াৰ ওপৰত কৰা পুনৰীক্ষন তথা পৰ্যালোচনাবিলাকো আমাৰ জ্ঞানৰ ভিতৰত প্ৰায় আৱদ্ধ৷ পিছে কিতাপখন মোৰ হাতত সদ্যহতে নথকা বাবে পিছৰ অধ্যায়টো আগবঢ়াই নিয়াত অলপ হ'লেও কিছু 

জটিলতা আহিব পাৰে৷ সেয়ে সদাশয় কোনোবা ব্যক্তিয়ে কিতাপখন আমাক দি সহায় কৰিলে পৰম কৃতজ্ঞ হ'ম৷

  প্ৰস্তাৱনা

           মিচিং ভাষাত লিখা-মেলা কৰোঁতে প্ৰায় একে উচ্চাৰণৰ বহুখিনি শব্দ বা পদ দেখা যায়৷ পিছে উচ্চাৰণ একে যেন লাগিলেও সেই সম উচ্চাৰণৰ শব্দ বা পদবোৰে বেলেগ বেলেগ অৰ্থ প্ৰকাশ কৰে৷ যেনে—Anné শব্দ বা পদে দুটা বেলেগ অৰ্থ প্ৰকাশ কৰিব পাৰে৷ এটা হ'ব পাত আৰু আনটো হ'ব লিখক বা লেখক৷

            কথিত মিচিং ভাষাক যিহেতু নতুনকৈ লিখিবলৈ লোৱা হৈছে, গতিকে এনেহেন সন্ধিক্ষনত এনেকুৱা বহুখিনি দ্ব্যৰ্থক সমস্যাৰ উদ্ভৱ হ'ব৷ প্ৰায় গোটেইখিনি বিষয়ত থকা এই সমস্যবোৰ আমি এটা এটাকৈ সমাধান কৰি যাব লাগিব৷ এইক্ষেত্ৰত প্ৰয়াত টাবুৰাম টাইদদেৱে তেওঁৰ 'মিচিং ভাষাৰ বানান পদ্ধতি' নামৰ কিতাপখনত কিছুমান প্ৰণিধানযোগ্য পৰামৰ্শ আগবঢ়াইছে৷         

            'মিচিং ভাষাৰ বানান পদ্ধতি'ত দিয়া পৰামৰ্শ অনুসৰি একে উচ্চাৰণৰ দ্ব্যৰ্থক শব্দ আৰু পদসমূহ শব্দ আৰু ধাতুৰ পৃথকীকৰণৰ সহায়ত অৰ্থ স্পষ্ট কৰি লিখিব পাৰি৷ যথা—

Adné—লিখক; লেখক

Anné—পাত; গছৰ ডালৰ পৰা খিলা খিলাকৈ বা চিৰিলি চিৰিলিকৈ ওলোৱা অংশ

Anné—অনুসন্ধান কৰোঁতা৷

তেনেকৈ আৰু দেখুৱাবলৈ গ'লে—

Gubnam—উমনি দিয়া কাৰ্য

Gumnam—ডলা, কৰাহি আদি কাঠি-কামিৰে বন্ধা কাৰ্য৷

Gamnam—যাক কামোৰা হৈছে৷

Gabmang—নিজকে লুকুৱাই আঁৰ কৰি ৰখা নাই৷

Gammang—অমঙ্গলীয়া৷

Gammang—কামোৰা নাই; (বৰশিত মাছ আদি) ধৰা নাই৷

Sadné—লঘি আদি টানি উলিওৱাজন

Sanné—শুকান৷

Midné—যি (জুই) নুমাইছে

Minné—বুঢ়ীয়ে

Minné—পকা

            এনেকৈ আৰু অজস্ৰ উদাহৰণ আছে যিবোৰ আমি ইয়াত লিখি শেষ কৰিব নোৱাৰোঁ৷ আমাৰ দোমোজা বা মনৰ খেলিমেলি আঁতৰাই ওপৰত উল্লেখ কৰা ধৰণে অৰ্থ স্পষ্ট হোৱাকৈ লিখা-মেলা কৰিব লাগে৷

             দ্বিতীয় অধ্যায়

             আমি লিখোঁতে শব্দৰ শেষত p,t,k নে b,d,g সেয়া নিশ্চয়কৈ ক'বলৈ জটিল হয়৷ শব্দৰ শেষত p,t,k হ'লে যেনে লাগে, b,d,g হ'লেও যেনেকুৱা তেনেকুৱাই লাগে৷ পিছে p,t,k আৰু b,d,g খেলিমেলিকৈ লিখি থাকিলেওতো নহ'ব; সেয়ে আমি যিটো প্ৰয়োগিক দিশত ব্যৱহাৰ কৰোঁ সেইটো অলপ যুক্তি সম্পন্ন হ'ব লাগিব৷ তাৰ বাবে শব্দৰ শেষত অনিৰ্দ্দিষ্টবাচক(Indefinite) প্ৰথমা বিভক্তি é অথবা দ্বিতীয়া বিভক্তি ém যোগ কৰি চোৱা যাওক৷ 

1. শব্দৰ শেষত p,t,kৰে লিখিলে দেখা যায়—

Tabap+é=Tabapé

Tabat+é=Tabaté

Uak+é=Uaké ইত্যাদি৷

   আকৌ শব্দৰ শেষত b,d,gৰে লিখিলে দেখা যায়—

Tabab+é=Tababé

Tabad+é=Tabadé

Uag+é=Uagé ইত্যাদি৷

           এতিয়া যিহেতু আমি প্ৰয়োগিক বা ব্যৱহাৰিক দিশত Tabapé, Tagaté, Uaké আদি নকওঁ৷ তাৰ পৰিবৰ্তে Tababé, Tagadé, Uagé আদিহে কওঁ; অৰ্থাৎ Tababém la:tok(ফণিডাল লোৱা), Tabadém dotok(কুঁহিয়াৰ খোৱা), Uagé porogém rékpéddag(হেপাই কুকুৰা কামুৰি মাৰে) ইত্যাদি বুলি কওঁ; সেয়ে আমি লিখোঁতে শব্দৰ শেষত p,t,k নিলিখি b,d,g লিখাহে বেছি ভাল হ'ব৷ 

              সেয়ে মিচিং ভাষাৰ বানান পদ্ধতিয়ে কৈছে, শব্দৰ শেষত p,t,k নহৈ b,d,g হ'ব৷ গতিকে শব্দবিলাক নিম্নোক্তধৰণে লিখিব লাগিবঃ

(a) -b অন্ত

           Tabab

           Kuyab

           Tu:yab

           Péjab ইত্যাদি৷

(b) -d অন্ত

          Tabad

          Tagad

          Rébad

          Lígad ইত্যাদি৷

(d) -g অন্ত

          Uag

          Píag

          Pogag

         Jugag

          Agag ইত্যাদি৷

  

             তেনেকৈ ধাতু বা ক্ৰিয়ামূলৰ শেষতো p,t,k নহৈ b,d,g হ'ব৷ যেনে—Ab, Tad, Bíg, Tubgab, Simad, Luag ইত্যাদি৷ অৰ্থাৎ আমি এই কথাও ক'ব পাৰোঁযে, শব্দ আৰু ধাতুৰ শেষত p,t,k নহৈ b,d,g হ'ব৷

                      তৃতীয় অধ্যায়

            অৱশ্যে শব্দ বা ধাতুৰ শেষত b,d,g হ'লেও কিছুমান শব্দৰ শেষত p,t,k হোৱা দেখা যায়৷ যেনে—Tolop, Taye:t, Ngok আদি৷

           উপৰিউক্ত ক্ষেত্ৰত ভালকৈ লক্ষ্য কৰিলে এটা কথা স্পষ্টকৈ দেখা যায়৷ সেয়া হ'ল, সেইবোৰ Tolopé, Tayé:té, Ngokké আদি শব্দৰ চুটিৰূপ৷ তেনেকুৱা শব্দবোৰ অলপ ভালকৈ লিখি দেখুৱালে নিম্নলিখিত তালিকাত দেখুওৱাধৰণে হ'ব৷ যথা—

মূল শব্দ চুটিৰূপ অৰ্থ

----------- ---------- -----

Tolopé Tolop উজনিলৈ

Bolopé Bolop নামনিলৈ

Olopé Olop সৌ তালৈ

Tayé:té Tayé:t ওপৰত

Ísí:to Ísí:t গছজোপাত

Talé:to Talé:t ওপৰত

Ngokké Ngok মোৰ

Nokké Nok আপোনাৰ

                           তোমাৰ

                            তোৰ

Bíkké Bík তেখেতৰ 

                            তেওঁৰ

                          তাৰ ইত্যাদি৷

          সেয়ে আমি ক'ব পাৰোঁ, কিছুমান শব্দৰ শেষত b,d,g নহৈ p,t,k হ'ব৷।               

আগলৈ.....