মিচিং ভাষা শিকোঁ আহক

( Mising Agom Kinla:jé Kajé )

কালিনাথ পাংগিং

         

যোৱা সংখ্যাৰ পৰা…

                     Ponam-২

                                 পাঠ- ২

  Gompir/ Gombug monam 

                 শব্দ গঠন 

     Word Formation 

     মন কৰিবলগীয়া- মিচিং ভাষাত স্বৰ বৰ্ণৰ সহায়ত শব্দ গঠন কৰোঁতে প্ৰতিটো স্বৰবৰ্ণই চিহ্নিত কৰা এটা ধ্বনিহে প্ৰতিনিধিত্ব কৰিব৷ যেনে– 

 A -ৰ উচ্ছাৰণ ‘আ’, E -ৰ উচ্ছাৰণ ‘এ’,  I -ৰ উচ্ছাৰণ  ‘ই’,  O -ৰ উচ্ছাৰণ ‘অ’,  U -ৰ উচ্ছাৰণ উ, É -ৰ উচ্ছাৰণ ‘অৗ’ আৰু Í -ৰ উচ্ছাৰণ ‘অৃ’ হে হ’ব৷ ইংৰাজী ভাষাৰ দৰে বিভিন্ন ধৰণে নহ’ব৷ শব্দৰ বানান কৰোঁতে বৰ্ণৰ নাম অনুসৰি কৰা হ’ব আৰু উচ্ছাৰণ কৰোঁতে বৰ্ণৰ ধ্বনি অনুসৰি কৰা হ’ব৷  এনে নীতি-পদ্ধতিমতে আমি মিচিং শব্দ গঠন কৰিব পাৰোঁ এইদৰে–

      Ménggappénam- Mising agomlo gomukki gompir manggom gombug modolo gomug abíg kídídok lubé:dé akkongko iye. Lukan A-dokké ‘aa’, É dokké ‘a’, I dokkédé ‘e’, O dokké 'o', U dokké ‘u’, É dokké ‘é’, Í dokkédé ‘í’ pé iye. Ingraji abíglok bangkí bangkípé lubéngé kakampé kama:ye. Gompir banan dodo abíg amin dokki odokké lusadodo abígdok lubéngkampé banan-ye. Sé alamsokki ngolu Mising gompirém mola:do sémpé– 

    A-আ    A+p-i-n = Apin (আপিন) - ভাত

        এ+পি+আই+এন = আপিন

         Alam (আলাম)-আৰ্হি

        এ+এল+এ+এম = আলাম 

    E-এ    Enge (এঙে) = কচু

        ই+এন জি, ঙ+ই = এঙে

        Ege (এগে) = মেখেলা 

        ই+জি+ই = এগে

         

    I-ই    Igi: (ইগিঃ) - উড়ালমাৰী

        আই+জি+আই মুগয়াৰ = ইগিঃ 

                       Iki: (ইকিঃ) - কুকুৰ

        আই+কে+আই মুগয়াৰ = ইকি:

    O-অ    Okang (অকাং) - ঢেঁকীয়া

        অ+কে+এ+এন জি, ঙ = অকাং 

        Ongo (অঙ’) = মাছ

        অ+এন জি, ঙ+অ = অঙ’

    U-উ    Urdu (উৰদু) = ভাষা

        ইউ+আৰ+ডি+ইউ = উৰদু

        Ugon (উগন) - ধুতি

        ইউ+জি+অ+এন = উগন

    É -অৗ    Épug     (অৗপুগ) =কাঢ

        অৗ+পি+ইউ+জি = অৗপুগ

        Ébong (অৗবং) =জাপি

        অৗ+বি+অ+এন জি, ঙ = অৗবং

    Í-অৃ    Ílíng (অৃলৃং) = শিল

        অৃ+এল+অৃ+এন জি, ঙ = অৃলৃং

        Íllam (অৃল্লাম) = ঘাম

        অৃ+এল+এল+এ+এম = অৃল্লাম

    মন কৰিবলগীয়া–

        (১) মুগ্‌য়াৰ বা মুগ্‌য়াৰ আগদ থকা শব্দৰ বানান কৰোঁতে বৰ্ণটোৰ লগত মুগ্‌য়াৰ বা মুগ্‌য়াৰ আগদ বুলি উচ্ছাৰণ কৰি পঢি.ব লাগে৷ যেনে– 'A' এ মুগয়াৰ আ:, ‘E’ ই মুগয়াৰ এ:, 'I’ আই মুগয়াৰ ই: ইত্যাদি৷ 

    Méngkappénam–

        1. Mugyar manggom mugyar agod katéné gompirém banandodo abígdo lédudo mugyar manggom mugyar agod émna banan paye. Lukan– A mugyar aa, E: mugyar I: émanbulu.

     

    Édémí:pr -ঠিক তেনেকৈ

 

    Bélang [বৗলাং] কঠাল = B+é+l+a+ng

    Ba:yom [বাঃয়ম] বেঙেনা = B+a:+y+o+m

    Do:nyi [দঃঞি] সূৰ্য = D+o:+ny+i

    Dígín [দৃগৃন] জাৰকালি = D+í+g+í+n

    Gonro [গনৰ’] ধুতি = G+o+n+r+o

    Galé [গালৗ] এবিধ মেখেলা = G+a+l+é

    Himaloi [হিমালই] হিমালয় = H+i+m+a+l+o+i

    Hindu    [হিন্দু]  হিন্দু মানুহ = H+i+n+d+u

    Jokpun [জকপুন] বননহৰু ফুল = J+o+k+p+u+n

    Jengrai [জেংৰাই] জেংৰাই = J+e+ng+r+a+i

    Kolom    [কলম] কলম = K+o+l+o+m

    Ke:di [কেঃদি] আম = K+e:+d+i

    Lígad [লৃগাদ] শল মাছ = L+í+g+a+d

    Lébíng [লৗবৃং] আঁঠু = L+é+b+í+ng

    Mensarung [মেনচাৰুং] শিয়াল = M+e+n+s+a+r+u+ng

    Mé:tom [মৗঃতম] কবিতা = M+é:+t+o+m

    Nobílíng  [নবৃলৃং] শামুক = N+o+b+í+l+í+ng

    Nékung [নৗকুং] নলটেঙা = N+é+k+u+ng

    Porog [পৰগ] কুকুৰা = P+o+r+o+g

    Pésin    [পৗচিন] বনকুকুৰা = P+é+s+i+n

    Ri:dor [ৰিঃদৰ] বিদ্যুৎ = R+i:+d:o:r

    Rígdum [ৰৃগদুম] উজনি = R+í+g+d+u+m

    Situm [চিতুম] ভালুক = S+i+t+u+m

    Sibe: [চিবেঃ] বান্দৰ = S+i+b+e:

    Tabí [তাবৃ] সাপ = T+a+b+í

    Tarémoton [তাৰৗমতন] ভূমিকম্প = T+a+r+é+m+o+t+o+n

    Wag [ওৱাগ] কুকুৰনেচীয়া বাঘ = W+a+g

    Yalíng     [য়ালৃং] ৰঙা = Y+a+l+í+ng

    Yage: [ য়াগেঃ]  Y+a+g+e:

    Ngomug [ঙমুগ] কুঢিমাছ = Ng+o+m+u+g

    Ngosan [ঙচান] Ng+o+s+a+n

    Nya:nyur  [ঞাঃঞুৰ] উইচিৰিঙা = Ny+a:+ny+u+r

    Nya:nyi [ঞাঃঞি] পেহী = Ny+a:+ny+i

    মনকৰিবলগীয়া–

            [ক] মিচিং ভাষাৰ প্ৰতিটো বৰ্ণই এটা মাত্ৰ ধ্বনিৰহে প্ৰতিনিধিত্ব কৰিব৷ একোটা স্বৰবৰ্ণই চিহ্নিত কৰা ধ্বনি সদায় একেই থাকিব৷ ইংৰাজী বৰ্ণৰ দৰে বেলেগ বেলেগ শব্দৰ বাবে বেলেগ বেলেগ ধ্বনিৰ উচ্চাৰণ নহ’ব৷ উদাহৰণ স্বৰূপে ‘A’-ৰ উচ্ছাৰণ সদায় ‘আ’, ‘E’ -ৰ উচ্ছাৰণ সদায় ‘এ’,  ‘I’ -ৰ উচ্ছাৰণ সদায় ‘ই’, ‘O’ ৰ উচ্ছাৰণ সদায় ‘অ’, ‘U’ ৰ উচ্ছাৰণ সদায় ‘উ’ হ’ব৷ ই আন উচ্ছাৰণ কেতিয়াও নকৰিব৷  

ক্ৰমশঃ.....