MISING RÉNGAM, ‘APONG’ ÉLA: SÍ:SANG OPE: - Doksiri

শেহতীয়া লেখা

Post Top Ad

Responsive Ads Here

Sunday, April 3, 2022

MISING RÉNGAM, ‘APONG’ ÉLA: SÍ:SANG OPE:

 


MISING RÉNGAM, ‘APONG’ ÉLA:  SÍ:SANG OPE:

                                                                                                     Dr. Abhijit Pa:yeng


      Asomsok Lakhimpur, Dhemaji, Jorhat, Dibrugarh, Sivasagar, Golaghat, Tinsukia lang Sonitpur districtlo dokké Arunachal Pradesh lokké Chiyang la Lohit districtlo Mising Tani:é  du:dung. Dokke aíké Agom, Gomlab la írgobné Dírbíki réngamko kadung. Adíkoném Mising Tani:é odiya tokké buroi-buruli: bo:pé a:né rísonno du:dungai émna oi-appun Ganesh pe:guké ‘Ni:tom’ lo:gom taddungai- ‘Odiya tokké Buroi-buruli: bo:pé, Mising du:téngé …..’ émdogom ake: ake:é tawon, nagar, chahar lo:sin du:dung. Mising Tani: dungkoloi Mising réngamko ba:lennamém ka:pa tadpa:dung. Lukannam kísapé, Delhi Mising Bangke Agom Kébang, All Guwahati Mising Kébang, Guwahati City Mising Bangke Agom Kébang atí-atí. Dítag 2001 ké ‘Population census in india’lo Mising Tani:ké population 587,301 (17.8%)ko dokké tawon, nagar, chaharlo du:né Mising Tani:ké percentage 1.8 (two)ko émna lukantung.  

      Réngam kama:né opíném se:kosinéi sapté:ma. Émpina talé:tok lukannam kídarí:témpé Mising dungkoloi Mising réngamko ba:roppé lagidag émna mé:namko kadung. Se:kobulu sémpiné do:yingko méngkinna agerém gerrop bomdu:ji, buluk agerém aropéi luyumpénamé. 

      Adíkolo Mising Tani:é aríg ísíng mona donamo:dém aipé mé:dungai. Migom ager atíém bojeko mé:bo-mangngai émnam do:yingém kinna:do. Siyum sí:ro akon-asag ara:lo aríg ísíngo:dém mé:bomsuna du:ma:pé aipé porina aipé migom agerko gernam dé:pag émpagém yang ayya:né bélamé émna mé:namko ka:pa:dung.  

      Mising réngamké ake:é aíké ao ommangém aki:kidanna porikolo mélígnamém ka:pa:dung. Sémpé méngkidsunamsém aidag émna lupa:ru:yé. Édémí:pé sí:sa:né ope: (ya:me-mimbir) ara:lo:gom anu mé:mi:-mé:lapko kappa:dung. Dokké buluké yegod-daggod lang ménggodé bottané taukopé ina a:dung. Sébulu ungkolok kapé a:du:ji méngkesuna mé:pénamé:sin kama émna luna:do. Kapéné adíé anguyontídolo ménggodé:sin anguyonnamdé anu do:yi:ma. Ménggodé angumílo yégod-daggodé:gom anguru:do. Sé murkong ko:lok kekon-kesagpé ido. Sémpin mé:mi:-mé:lapsokki sí:sa:né ope:é kínggí:né ménggodko pa:yépé émna luna:do. Sí:sangké kínggí:né mé:lodlo:pag réngam akolok ainané alamé du:dung. Lupé-lumílo ‘sí:sangé’ ro-yampok réngamké moyimangé. 

      Asutko mé:mi:na-mé:míloi mé:bomsunam ake sí:sangé réngam méngkam bélamlokké gíyodnammém mé:begyé. Démpé okodé gíyodsumodu:n ? Dénggom orí:pé takamé mé:díka:bo. Bélamlokké gíyodsumoné atí-atí kídarlokké ako ‘Apongé’ émna mé:mi:sagmi:na mé:né takamé lugé-génamém tadpa:dung. Appíngéi kindung, édé lugé-génamí:dé Mising réngamké ro-yumépé tína:mé. ‘Apongé’ Mising réngamké sí:sa:né ope:ém aima:né lamtélo:pé gíyodbonam do:yingém se:kosinéi kinma:pima. Émpagém kinge:na:sin ‘Apong’ tína:mém mépagpé lagidag émnamko aki:kidanna se:kosin lurop ma:namsé aipéi mé:pénam do:yingé. Adíko:lo ‘Apong’ monam la: ‘Apo: tínam’-é aima émna Mising do:lu do:lu:lo kinné pa:né takamé gí:go gí:go:na ‘Luyir kébang’ ba:na luyir dunggai émnam do:yingém nan-ba:buluk kíbinamki kina:dung. Odo apo:moné éra:dé apo: mona:ma:dopé apo: ki:ling atí atí-ém démpednam ager tarungém ru:dungai …..

      Mising réngamké ake sí:sangé ‘Apong’ tíngírsuge:na réngamlo urradmonamém ka:pa:dung. Sébulu porinamém lo:tu:pé mé:ge:na yamné na:díma:pé na:dung, amilo gídíma:pé gídung. So ané-abu kídaré bulum ainé bélamko léngkannam léga:pé ager tarungko ru:roppé idung. Yamném na:díma:pé na:nam, amilo gídíma:pé gínamsé kapésinéi ainé do:yi:ma. Sok bulukki ro-yampo ainé írgobné réngamko pa:la:yé émna mé:na:ma.  Kaje, kinsun takamé Mising réngamké sí:sangém yamném la:díma:pé la:nam dokké amilo gídíma:pé gínamsé ainé do:yi:ma émnamém ‘LUYIR KÉBANG’ kokki luyirdí adíé a:píka:bo. Démpé moma:mílo réngam ara:lo bottané ngasod kopé ina a:yépé émna luna:do. 

      Sé ara:ngí:so orí:né do:yingkoda adsarnamdé ayyépé émna méngkíko kadung. Kapéné, ‘Apong’ tí:namsé lédupé aiman bémarém a:modung, Mising réngamsém opan-panmodung (aríg mona pa:namlok boje:ko a:mém apongo:pé tí:pagdung), Réngamém lédumokutsumodung atí-atí. Édém Mising takaméi kindag. Émdogom tí:yidna tí:ma:pé du:na:ma:pé inamém kappa:tadpa:dung. Dépinamki tí:né asaglo aso: aso:pé bemaré anggédung. Bemarém ka:na kapítna:ma:na ka:pé ka:pé sidí:ma:péi sigédung. Édémyang mé:dírpénam do:yingé kadu:danéi ? Takam Misingé mé:mi:na ka:namdé aiyepé. Leke:lo a:m arígé aidungai, dona tí:na tíngabna:ma:pé a:mém pa:dungai. Su: leke:kémpé a:m arígé aikuma:na bosérég dopí:sunangkuma:pé idungku. Dépina leke:lokké:bo Misingé ‘Apong’-ém tí:dunga:gom, Apo: tí:namém dírbí émna lusudunggom, siyum sí:rok anguyontíné adíso édé do:yi:dé éddíko aro:dun édém mé:mi:na ka:díka:bo. Mising réngam ara:lo dítag dítagpé yonnu:suna du:né ‘Apo: tí:nam dírbí’-é bemarém amoné, réngamém opan-panmoné, lédumokutsumoné édé dírbí-dém aso:pé aso:pé mépagge:na réngam pu:pojarpoboné dírbí alamlo:pé mé:yarmílo aido émna mé:namko kadung. 


     

     Teaching Associate, Dept. of MIL & LS, Gauhati University, Guwahati-781014, Assam

           E-mail :- apayeng@gmail.com, cell. +91-9678782792


No comments:

Post a Comment

Post Bottom Ad

Responsive Ads Here

Pages