DOBUR UYU
Bhaigeswar Pogag
Mo:píso du:né Tani:é édílokké bédu gasorém gékinka:ji édé longé dokkébo anpo ka:po:la du:nam légapé mé:ropkang.Bulu Do:mír-yari, Do:nyi-Po:lo, Tamuli: takar,Asi-Émé,Ésing-Élíng kídardém turné nganém turla du:moné émna mé:la kumdungai.Bulumíng Ru:né Píné émna mé:ngkéng sudungai.
Mo:píso turné ngané takamé ésang anpola du:lí:dag.Odok légapé ru:né pínémé kumsudag.Mongke mongkelok Tani: réngamké kumnamé akammínmang.Angu angu mo:rumlok Tani: kídarké kumnam kumlodé angu angudag.Émdaggom takamé Ru:né Pínémé pa:nam légapé Tani:é kumsudag.Tani: lusuné takamké aí aíké réngamko du:sudung.Buluké aíké yeli: yelamé,kumli: kumgodé kasudung.Édémí:pé Mising réngamkégom aíké yeli: yelamé,Kumli: kumgodé kasudung.
Mo:písok du:né Tani: takamké uyu utpong monam alamégom angudag.Ngolukké Mising réngamékom ésang édu:la du:nam légapé lekelokkébo ta:to ya:yo buluké mobonam uyu utpongé bojeko dung.Dobur uyu,Taléng uyu,Asi uyu, Mopun uyu,Péjab uyu,Dangoriyang uyu émna bojeko dung.So silo ngo Mising réngamé dítaglo takam do:lungé lékopé monam “Dobur uyu” monamém asutko luségla lukípé mé:dung.
“Dobur uyu” dé Mising réngamké kumli: kumgod odokké ili: ilamko.Doburé appi:kopé dung.Édé appi:dok do:lung Dobursém d0φtaglo takamé longé attéllo lékopé Je:t po:lolo modung.Lekkem Dobur uyusim mo:pí aríglo (Amro-guni:) a:mé jarsa:dagém tapum tayingé doma:dopé émna idungai.Édé adído silo mélokém longé attéllo imangai.Aí aíké ubidangém ka:sula modungai.Émdogom Dobur uyusém to:dí to:dílokkébo Mising régamé ibomna dung.Dobur dé okkon émna taumílo ngolu gompiroki lungabbilamang.“Mising Gompir Kumsung” dok dungkampé lumílo sémpé ludung-“Do:lung réngamké aimané atí atíko ima:dopé, milbong tani: kídí:dé lékola do:lu:dokké kempíglo pongkok pongkoglo inam uyué.” “A Dictionary of the Abor-Miri Language” émnam gompir kumsudok dungkampé Doburdok lukéngém sémpé attung-“to make a trespass offering, to appease with an offering, to offer sacrifice in order to remove guilt or uncleanness.”Gompir kumsulo kapéi du:dogom,Dobursé Mising réngamké mépagla:manam bottané uyu monamko.Sém to:dí to:dílokké ta:to ya:yo bulu mobola gítung.Su:sin Mising réngamé Dobur uyyém motíla dung.Sé Mising réngamké bottané dí:rbílok kosakko.Dobur uyusim angu angu opín kídaré angu angupé ludag.
Arunachal Prdesh lok du:né Tani: kídarégom Dobur uyyém idag. Bulu buluké aí aíké agomlok aminém minníksudag.Adi réngamégom Doburé uyyém idag. Bulu édém “Étor”émna ludag.Étor gí:dísém Adié May 15 longkído modung.Miju Mishmi lang Digaru Mishmi kídaré édém Mishmi kídaré “Mati puja manggom Tam-La-Du ” émna ludag. Tam-La-Du dém 14 February po:odo modag.Tam-La-Du uyudok yodnam kídardé Mising réngamké Doburlo yodnam kídardé akadag.Mo:písok angu angu opín kídarégom Dobur uyuém idag.
Mising Tani:yé rammang kimoma:dopé, arík ísínglo tapum tayingé doma:dopé,léník lépe:sumadopé odokké doníg dope:sumadopé “ Dobur uyu” sém modo. Dobur uyulo Do:nyi-Po:lo,Karsing –Kartang,Gu:mín-So:yiné ésang édu:la du:la:dopé ayang bidopé burté doburém idag.
Kéra:lo “Dobur” sém abíd abíd du:télo angu angupé idungai.Oko okolai “Dobur” sém dítaglo lénnyi:kopé inamémté ka:padag.Su Ba:né kébangé ru:ségla Mising du:ngko do:lung takamé longé atérlo lékopé iladopé ru:botungku.Supak Mipag kelendarlok Kati po:lodok 15 longkído odokké Je:t po:lodok 15 longkído “Dobur: sém Mising réngamé idungku.Akke do:lu:lo Je:t po:lodok 15 longkí:o:do idopé ka:padag.Kati po:lo Dobur uyyém bojeko inné kamang.
Dobur uyusém angu angu légalok idopésin ka:padag.Émpila Doburém ba:pikopé orpansuladag.Édé bulu sémpé-
Mo:pun Dobur,
Ra:ban Ko:son,
Burté Dobur, dokké
Ko:son Dobur
Mo:pun Dobursém Mo:té dobur émnasin ludo.Sém aríg ísíngém aidopé manggom aríg ésíngém Tapum Tayingé doma:dopé émna ido.Sém ilamílo aríg-ísíngé pu:po jarpodo émna mé:dag.Émpila ki:né na:némé lutomna sé Dobursém idag.Mo:pun Doburlo pi:ro annéki a:m anné ékké yedgabgela pétumkolo tumdo.Apin,Adín odokké Apong asi pílígla Ki:né na:némé petom pekila arígdo kuntakolo raksala lé:do.Raksanané kuntadém pobangém pogela raglígdag.
Ra:ban ko:son sém do:lung réngamké ainam légapé monam Doburé.So pi:ro kídardém íkpele sula réyém angngoko ígdo.Odo Porog atugém papella i:dém de:yi: modo.Rokpí émsin mílígdo.Mirídé ludo-“Ané Do:nyi no tallangka,Abu Po:lo no ka:lang,Karsing-kartang,Ru:né Sa:né nolu sinyingké dítakso keko rammo ma:pé,Pu:po –jarpo molangka.Aríg ísíngém tapu-tayingém domoma:péka.”
Burté Dobur sé Tani:lok imur gímur légapé ido.Sém “Ajéng Dobur “émnasin ludo.Sékai germanam agerém geryémílo,Sé:koméi pamín momínsudolo i: lenmílo,Ami:ké né:ngém robimílo,Bíro bírmém gajet garetsumílo,ami:ké So:bo –Menjégém démjok démrog bimílo,Ami:ké porok-E:gém pajog –mojog bimílo Dobur ajéngé émna ludo.Odolo Burté Doburém dopa:doku.Démamílo Dobur ajéngé éra:dém jé:nga:do émna mé:do,Dobur ajé:ngé du:mílo Tani: éradé pupo jarpomang émna ludo.
Ko:son Dobur sém apta gíné kídaré ido.Leke:ém léko lakkopé mo:népé gíla apta-géta gídungai.Bulu yumrang uyu kídaré morí motíma:dopé émna gíleno:mapé sé Ko:son Dobursém idungai.Sé Doburso yalí:né porokkoki idung.Silo mélo lérékpé apta-géta gítokumabo odokké leke kémpé mo:né sí:lungété katokumabo.Supak “Ko:son Dobur” sém sí:lulok Símín-Péttangém aila du:dopé émna mopénamé.
“Do:lung Dobur” dém iko lottadém lappusudo.Odokké ipéko lottado pi:ro ígyetsudo.Doburlo mílíkpénam E:k-Pérok,Apong,Oying-oge kídardém Dobur ajéngé émna do:ludak.Ajéng kané érang kídaré ajé:pé pérogém odokké alo mírsém bido.Ajéng kané érang kídaré sé:ko kapé biladagji édémí:pé bido.Édémpé bikum bipanam attar kídardém jo:ngkumsula do:lung kempígdo “Dobur uyyém” ido.Dobursim milbong Tani: pétomé ido.Né:ng omé gíapa;mang émna ludo.Dokhin rékamlo né:ng –milbong lékopé Dobur uyyém idopé ka:padag.
Dobur uyu inam légapé do:lu:dok sí:sang yame: kídardé do:lu: mu:rdokké; okum kídarém léngngoko yayirra démna démna ajéng jé:do.Bulu ajéngém okum érang kídarlok sémpé jé:la kodo-“kalo…. Kalo.Kalo…. kalo.Noluk éranga noluké ajéngé dunga:mílo kalo ngolum silo bi:kuika.Noluké éra:sokké pamín-momínsunamé ,imur-iyang,Yoktung-katok gémur géyang,édílai le:né i:ém bidmonam ajéngé dunga:mílo kalo…kalo… ngolum bikuika.Taré-Tapa, ramnam-kinam dunga:mílo kalo.. kalo… silo ngolum bikuika.” Édémpé do:lungdok Do:nyi sanggo dokké Do:nyi owa:do:pé okum kídardém démbomna gído.Ajéng pa:nam kídardém jo:ngkumsugela Dobur uyudém irobdo.Doburdo e:k adorko odokké ajéngpé pa:nam pérok kídardokki uyyém inado.Angu angu do:lulokké Dobur inamé asutko angumínsu-gamdag.Émdaggom Doburdé uyudé akamé.
Dobur uyulo Porok-E:k kídardok lésin laksin,yerung lang yepong kídardém do:lu:do:pé gíangko lamtédo pi:ro (Tapi+ Aro=Pi:ro) manggom di:bangém tungkon tu:sagdém gídmurgela nikkarla lé:do.Édém ka:pasumíloi do:lu:dé Dobur uyu modung émna amme kindag odokké do:lung ara:do:pé gíamang.Kinma:pé gíané kídarém ajéng la:do.
Mo:ying ope:yé Dobur dongabge:la ki:rug rukkapé gído.Ki:rugdo okkom pa:yén émna Po:bordém tagir ka:doku.Tagirdém kanggela kirug rukkapé yame kídaré do:lu mordokké rugbomdo.Lekelo Dobur longélo E:k-Porogém tumsila lé:dungai.E:k porogém édé longédo méletpa:mang émna mé:dungai.Sim-síro asutko ili: ikam kídarém mépagbom dung..Mishmi kídaré supaksin Dobur uyuém iyemílo porok e:gém tumsi:la lé:dag.Edé longédo bédu gasorém nípa:ma: émna ludo.
Misingé Dobur uyu ém idolo yoddag.Aiyompé yodgab ma:mílo do:lungé réngamé pu:po-jarpomang émna ludo.
Dobur uyulo lekkem sémpé Yoddungai :
Dobur moko lottado né:ng Tani:yé gíamang.
Yamné la:né milbong Tani:yé kídardé uyu mopéko lappunam lotta ara:do gíapa:mang.
Okum érang na:réma:né éra:dok attarém la:mang odokké na:réma:né Tani: kídardé do:bur iko lottado gíapa:mang.
Do:lu:do mibo Tani:yé uyu modo longédo gíapa:mang.
Do:lu:dokké Tani:yé Porok kogbomílloi do:lung mépagla gílenpa:mang odokké ami: do:lu:dokké ammemsin gía momang.
Kinma:pé mibo Tani:yé do:lu:dopé gíamílo bím rín-gabla uyu mokurdo:pé du:modo odokké uyu apiném domogela gídoku.Du:la:dan-ma:mílo bíkkédok atí amanko la:tumdo.Uyu mokurgela édém biladdoku.
Adí gíkam gíkampé do:lu:lo:sin anu ésaré sara:dung.Leke ilod gílodém aso aso:pé méyogbomdu:némpé andung.Adí lédulo dakor kormínnamdé réngam rébadla gínané.Émdaggom aro ilod gíloddém mitansupé lagimang.Yai-Ma:mo buluké yebo gíbonam odokké yelod-daglod,dolod-tí:lod kídardé aíém kangkinsunané.Aíké yelam gílamko kama:mílo kapé amme ngolum kangkin-yen? Dobursé:gom ngoluké kangkinsunané dírbíko.Dobur uyyém sé:ko bulu modang émna taumílo Misingé Dobur uyyém modag émna luye.Kapila émyemílo, “Dobur Uyu “sém Mising régamé to:dí to:dílokkébo mobomsula du:nam uyuko.Silo mélo,adí gíkam gíkampé asutko angu angugamna gídung.Aíké aku yeli: yekam,ilod gílodém bomgapsunamdé ngoluké lé:mo kangkinsunané.Édílai ayirko pa:ngkumílo Dobur do:ying kídardém bodonggampé ajjarkupé.
Doksiri দকচিৰি, জুন, ২০২৫
No comments:
Post a Comment