RA:DANG ADÍ ASOM AMO:SO MISING TANI:É DU:NAM

 

RA:DANG ADÍ ASOM AMO:SO MISING TANI:É DU:NAM

Adné- Narmí Dr.Ngangín Légo

Atsonsuné- Bhaigeswor Pogag

   Mising do:pín do:yingé atsula lé:namé kasumang.Kérapé Mising tani:é porinésin kamangai.Émpila Mising do:yingém adgaboné tani:ésin kamangai.Ako annyiko mibo tani:é Adi-Mising do:yingém alla lé:namém ka:pa:daggom édé adnam kídardo Mising opínsok do:yingém bérokpé adbimang.Émdogom to:dí to:dí lokkébo Mising opínko Asom lang Arunachal mimong araso dungai odokké su:sin dung émna kinnadopé buluké adnam kídardokki kinnadag. Aíké atsula lé:nam do:pín potin kamanggom abíya:né toku ta:to ya:yo bulu nappa nappalok lugabbomna dungai odokké ake supaksin lubomna dung.Do:pín do:yíngém pola ka:yemílo Abo tani:ké ope: olungé Orunasol Prodes lok Siang robéng lokké 16 otabdi dok anín kéra:pé aying amo:pé tokkai émna do:yingé to:dí to:dílokkébo dung.Di:té ta:yé gíyi:dagém Adi-Mising émnam opínrungko kamangai.Édé adí:dok di:té yí:bé yi:ngkong barbola toggéné kídardé olung olungpé ope: ope:pé pe:le:pé tokto. Adi –Mising tani: kídarké do:yi:lok du:ngkampé aying amo:pé gí:yinggéné kídardé -Na:lém-Na:jong, Na:lung-Pogag,Dangga-Noro,Jo:nyi-Jo:pok,(Morang-Kumbang),Léying-Pa:rag,Tayeng,Tadug-Régon,Lo:ying-Sa:yang,Mili-Kardong,Pa:di-Pa:yeng odokké Pa:me: pangkeng kídardé Pa:dam lok lang Pa:si dungko amo:lokké toggékang.Tayung-Taye,Mipun-Missong(Soh),Pait-Pao,Pa:tír-Bori(Panggam),Pe:gu-Dole:,Panggíng-Lagasung,Koman-Médog,Pa:dun-Pa:nyang odokké Ga:rin-Ga:re kídardé Simong,Minyong lang Bori amo:lokké toggékang.Pértín,Pérme:,Bo:rang opín kídardé appíngémyang lédupé Asom amo:pé tokkang émna ludo.Ake Adi: ope:lokké pagboé:sin aísunam légapé Mising ope: ara:lo duga:mínkang.Adi: pagbo ékké Mising lédullo duggmínna Adi: kídardé aipé ngasotpé ikang.Adi: kídardé édé tani: kídardém la:tumkunam légapé lédu lédulo ménmín-gépé ikang.Bulu Adi: kídarké lédulo du:mín-ge:mang émna dukpagné tani: kídardém buluké leke dungko do:lung kídardo:pé gílatkunamdém mé:dungai.Émdo:gom bulu po:pé do:lung kídardo:pé gíladlí:tokumang.Ami momín ga:mínsulíma:né ansi:né Mising tani: kídardé aying amo:dok arík ésíngém aipé iko amo:ngém pa:la oddíng du:pakkang.Akedé kídaré leke du:ngko amo:pé gílatkumílo alígém líkkupéké émna mé:ngkang.Sékkai bilatsukupénam du:né kídaré me:lampé aso: aso:pé ‘Hanja’ bidopé émna togésuto.Adi: kídardé édégom aiyépé émna aséla di:tépé gílatsukangku.Bulu pensam pensamlo Mising do:lu:lo gítokla asé:pé ‘Hanja’ langgela asé:ngí:pé gílad dungakui.Bulu Alo,Bédu gasor,E:g,Gogdín,Pitollok pínam arém odokké péki-mokang kídardém ‘Hanja’ la:nam émna bomdungakui.Ahom kídarké ‘Posa’ la:namdém Siang kéréngké tani: kídaré Hanja la:nam émna ludungai.

MISING-SUTIYA YEBOSUNAM-

   Mising kídarsé 14né lang 16 né To:dído (Otabdi) péyangké du:né di:té kídardokké togyi:la aying amo:so Sutiya migom lottalo du:líkto.Édé adí:do Sodiya amo:to Sutiya migomlok mimongko dungngai.Sutiya migomdok mimongém dítag 1520 do Ahom migomé Sutiya mimongdém rotpagla Sutiyang kídardé Mising tani: ara:lo lé:sisula dungkang.Ake Sutiyang tani: kídardé Mising émna yatsula Mising do:lung ara:lo lé:sila dungkang.Émkunamé Sutiyang tani: kídardé:lang Mising tani: kídardé langkang gíka:mínsukang.Édé do:yi:dém anka:la ka:namé supaksin ake Mising tani:é Sutiyang miné mi:jíng émna jol-pindo bidopé ka:pa:dag.

MISING-AHOM YEBOSUNAM

  Ahom migom Suhungmuhung bí Sutiya mimongém rotpakto odokké édé 1520 takkído Ahom mimong ara:dope Sutiya mimongém langa:líkto.Édémpidodém Sutiyang migomé lang Ahom migom ara:lo mimong rí:su légapé piyyang ajéngém jé:mínsukang.Ahom-Sutiya mimong lok rísuém Dihing a:né ra:da:lok topanbosuto.Longékolo bottané Borali ongo adorko Dihing a:né ra:da:pagdo pu:sa:la gídagai.Édém Ahom kídardé ka:poto odokké ongodok lédu lédulo ollungki dumínna gíla ongodém umsa:to.Légadém Sutiya migom Simnarayanbím lubitoku.Do:yi:dém tatpa:la rísu odokké rísulok jigri:namém ka:ma:né Ahom kídardém mimag mopé émna méngkang. 

Dítag 1513do Sutiyangé:lang Ahomé Dikholmukh émkodo bottapé mimakko moka.Édé mimagdo Ahom kídaré Sutiyang kídardém motapto.Bulu ‘Sirati’ émko amo:do lékoda mimagém moka.Mimagdo Ahom kídaré jikito.Suhungmuhung bí Mungkang lang Namdangdok du:né kérangké do:lung kídardémgom bíkké mimong ara:do:pé la:ngapakto.Dítag 1520 do Sutiyang kídardé Ahom mimongém lénnyi na:pé mimagém motoku.Bulu Mungkang do Sutiyang kídaré Ahom enang kídardok lédulo mimagém motoku.Mimagdo Ahom kamandardém moketo.Édém ka:la Ahom kídardé pésola duggé:rkangku.Sutiyang kídaré Mungkang amo:dém lékoda pa:lattoku.Odok me:lamdo lékoda Suhungmuhung bí bojeko enangém gíbola Phrasengmung Borgohai mé Dhirnarayan bím gíyeddopé mílíkka.Longngoko méma:ru:pé mimagém modag me:lamdo Sutiyang enang kídardé haripakkang odokké bulu Sodiyapé duklatsukangku.Ahom kídaré Sutiyang kídardém morítto odokké dukpagla gíné Sutiya migomdém ménbomla ‘Ketera’ émko adi: di:tédo:pé mabomna gíto, émdogom edgabla:tomang.Lékoda,Dhirnarayan bí aíké tani: kídardém gíbola Sondro giri di:tédo barsangkang odokké di:té dí:sut ta:lédokké botta bottané ílíngém péryi:lígla Ahom kídardém pértumto.Émdogom,Sutiyang kídardé Ahom kídardém bojeko daktum motum la:tomang. Mimag mola du:téngí:do Dhirnarayanbí sipakkang.Mimagdok me:lampé Sutiya mimong takamdém Ahom mimong ara:do:pé la:pakto odokké Sodiya Khowa Gohai émnam migomdém mimagdo pa:nam do:lung kídardém ka:sidopé bito.Lékoda,Suhungmuhung bí Baro Bhuyan (Baro promukh) dém bíkké mimong ara:do:pé la:pakpé émna mé:bokang.Baro Bhuya dé Bormoputro kekondanpé migom kumda da:la dungngai.Ahom kídarké lédulo ajéng jé:mínsuma:pé bíkké mimo:dém bipakto.Émkunamé,Ahom kídardé sangga dokké ila owang odokké Bormoputro a:né péyangdokké ríkkong Obonori robéng do:pé la:bomkang.Odokki Mising-Ahomé ajon jonbosupé ikang.Édé to:dí dokké Misingé:lang Ahomé du:bosukang.

MOPO PAKNAM MISING-AHOM MIMAG (1615 Dítag)

  “MIRI” gompirdé Mising tani: manggom Siang robé:lokk gíyi:la aying amo:lo du:né tani: kídardém lukannané gompir pétomkai.Sé gompirsém 1615 dítagdolo pa:popagnampé Ahom mimong ara:lo pa:tung.Sa:r Edbord Get ké lunampé-“Miri lang Dophla kídarké lékola monam mimagdok alíkpé líkkupé émna Ahom kídaré buluké enang kídardém ngellad-bokupérung ikangku.Édé mimagdé Misingé lang Ahom kídarké mopo pagnam mimagéai émna ludo. 

POSA (HANJA) LA:NAM LUKAN

  Arunachal ara:lok du:né Traibel tani: kídardé Ahom du:ngko kídardo gíala moríd mokela démla rodla idungai.Édém pila Asom sok Ahom migom kídaré aipé mé:pénampé idungai.Ahom kídardé popé di:té tayélok gíyi:né tani: kídardém ménpé ikang odokké bulum morídnam légapé hatiyarém jo:sa:la lagya:supé ikang.Émdaggom, buluké i: épugo:kokki abmínsunamém motumla:tomang.Édé di:té tani: kídarképé aiyango:kang.Kapila émyém di:té tani: kídardé i: épugém apjo pajodagai.Bulu Ahom enang kídardém mora:sula dagai.Ahom enang kídardé di:té tani: kídardém mimag mokolo dí:té adi: émsin sa:bomkang.Ahom kídardokké enangésin bojedagai odokké hatiyarsin aiyabandagai.Émdaggom Ahom enang kídardé di:té tani: kídardokki haripénampé ikang.

  Protap Singho (1603-1641B.C) bí Ahom migomai.Bí mimagdém kapila haripénampé ikaji édém kinsupo:né.Bí adi: tani: kídardém motum ma:pé Ahom mimong ara:dopé gígomodungai.Bí kindagaje moyad moyadla:pag bulum morasulaye émnamdém.Protap Singho bí Adi: tani: kídarém Ahom rajyo ara:do gígomola odokké ayang a:bo léngkannamdé aiya:ye émna mé:ngkang.Aték atékpé du:dolo aíé aíém tura-garasula;ma;pé idungai.Adi: tani: kídarké dungko dakko kídardé kédondagai odokké odo bulu atí atí bojeko aimangai.Turnané légapé bojeko attarém bulugom lagidungai.Aying amo:sok pa:nam attar kídardém di:té talélo du:né kídardé édém bulum pa:pope pa:lamangai.Émpila bulu aying amo:pé toglí: dungai.Édém pila adi: tani: kídardé “Duwar(Yabgo) émnam du:téng kídardok aying amo:pé gílenna adi: rísulo du:né tani: kídarké lédulo a:mbí,si:pag émpiné laginam pési-ko:rém idungai.Bulu adi: kéíglo du:né du:téng kídardé pési ko:ré légapé di:té tani: kídarké légapé aipé ainé du:ténngpé idungai. Adi: tani: kídarké aipé mé:bonam a:mbí, si:pag odokké atí atí buluké laginam attar kídardém édé du:téng kídardokki rébom-dungakui.Émpila Protap Singho bí “POSA” émnam jujonangko la:lento. “POSA” dé foot hill lo du:né tani: kídardém adi: tokké togyiné tani: kídardok attarém rénam légapé aré bilatkunamé.Ahom migomé édé adi tani: kídardém aying amo:so gítogla pési ko:rém inam légapé ake do:lung lok opín ako balenna A:mbín,Alo,Si:pag émpiné attarém bidopé ludungai.Bulu “Posa” bidungai. “Posa” biné aying amo:lok opín kídardém di:té tani: kídardé momín pamínsumangai.Aying amo:lok Posa biné opín kídardélok migomé angupé kor émsin la:mangai.

 Sém piné posa dokki Bhutiya(Serdukpen),Aka,Bangni,(Ríkkong Nisi),Ra:dang Nisi lang Hills-Miri kídarké légapé di:té kéíkké ake do:lu:lo “Posa” la:dopé odikarém bitungai. “Posa” dém attarpé bidungai.Édé bulu Alo,Bédu gasor,Sí:pag,So:bo lang Éso kídardéai.

     Daktok Nisi kídardém yabgo du:téng kídardo “Paik” ( Posa biné do:lung ) la:dopé bitungai.Édé do:lung kídardém Dophola bohotiya émna ludungai.Bohotiya tolíklnam kídardo Mipaglok ajéng kanésin du:mín dungai. Bulu Ahom migomém amin pétompé ko:rém bidungai.Nishi kídardém bédu gasor,So:bo-Soben, E:g-Pérog lang alo émpiné attar kídardém bidopé ní:jém-lígdungai.Adí gíkam gíkampé Nisi bohotiya kídardé buluké yei-yesang,buluké niyom niti kídardém bérokpé kinamto odokké buluké aipé mé:líksukampé agerém gerbomkang.S.K Bhuyan ké lukankampé-Protap Singho bí Adi: kídardém posa bimangai,Émdaggom ake Mising do:lung kídardok dítaglo hanja manggom posa la:do:pé bitungai.Adi kídarém posa bila du:né Mising do:lung kídarlok Ahom migomé ko:rém la:mangai.Odoké:sin Adi kídardém ongo atíém pa:la dopé pa:tangékkosin amanpé bitungai.Adi kídardém ongo sogapla bidopé “Bihiya” émnam opín kídardémgom bite:tungai.Ahom to:dídok ngunnam pa:tangé su:sin Asom-Arunachal Pradesh lok Sodiya mo:ngkelok Chapakhuwa amo:lo (Asom) ka:pa:dag.Ngolu su:paksin Chapakhuwa lo (Asom) odokké Jiya do:lung (Arunachal) ké uttor-possim pé Podum pukhuri odokké Ahom pukhuridé 5 kilo mitar mo:tépé uttor-possim do du:dopé ka:pa:dung.Odok lédduí:do Adi: kídardém Asom lok Dibrugor,Tinsukia lang Digboi mo:ngkelo apta gíladopé tolíktungai.Adi: kídardé aléki Ahom rajdhani Rongpurpésin gítogdungai.Édé adído,Adi kídardém Ahom migomé asutko aínémsin bisudungai.Kapila émyém, Siang korongémpiné a:né asiki di:télok aíném bittogbomna aying amo:so aíném pa:dungai.Ahom to:dído Ahom migomé Siang lang Obonori a:nélo aín írpu:dopé Sonowal Kosari kídardém mílígdungai.Sonowal Kosari kídardé aín masi:nam légapé Sonowal aminém gékang émna ludupé.

ATTAR ALÍG BIMÍNSUNAM

    Protap Singho bí Posa manggom Hanja pétom molenmangai.Bí Adi: lang aying amo:lok du:né takamké légapé pési-ko:ré légapé ainé ubidangémsin mobidungai.Adi tani: kídardé gíyi: dungai odokké Ahom manggom Asomiya kídarké lédulo attarém komín rémínsudungai.Adi: kídaré Asomiya agom lukinmangai odokké Ahom kídardé:sin Adi: agom lukin-tatkinmangai.Mising tani: kídardé Adi: lang Asomiya agomém lukin tatkindagai.Émpila Mising kídardém buluké kotokipé modungai.Rongdoi émkodo Gola(Bojar)ko Ahom kídaré modungai.Édé Golado Adi: kídarké lédulo attarém olaimínsudungai.Édé bojardém Rudro Singho (1619-1714 B.C)ké migom dola du:do délo Siang a:né (Siang,Dibang lang Lohit birríksuko)dok saporido idungai.Édé Adi-Aying lékobosunané tadgénam bojardé Moamariya mimag (1769-1810 B.C) dokki mépakpé ikang.

MISING GA:MÉM BINAM

  Ahom kídardé Mising tani: kídardém buluké du:dag takamlo ainé ajonpé lé:pé mé:dungai.Émpila bottané Mising do:lungékké balenna ga:m binam agerko gerdungai.Bottané do:lu:lo 12 ko (Baro ga:m)Ga:mém bitungai odokké ame:né do:lu:lok 10 ko (Íyíngko ga:m)ga:mém balenna ga:mpé bitungai.Édémpé tolíknam ga:m kídardém Ahom migomé buluké kajonalok pa:nam murkolok asutko amaném bidungai.Odok alíkpé Ga:m kídardé adi: tani: kídardé Ahom mimonglok rísu ara:lo gíala ajéng jé:mílu bulu mo:tumnam agerém gerdungai.Jon Eph.Misle: bí sémpé lutung-“ Ahom migomé buluké enangém bojeko Naga,Mising, odokké Mismi tani: ém la:ngalígdungai odokké Hindustan(Mugol) lok aipé iji: moji:líknam, enang kídardém morasupé kínggísula du:dungai.” Migang Bi. Buragohaiké lukampé Sodiya Khowa bí Ahom kídaré modum ka:dumsuye émna mé:dungai. Mising tani:ékké “Miri Hondikoi” émnam amin géla migom agerém aiyompé ka:si mosi:bomna dungngai.Ahom migomé Mising tani: kídarké i: épug abjongém ka:la “Kari” émna beteliyondo Mising tani:ém ager gerdopé bojeko bitungai.Mising Kari kídardé Ahom migomlok Gohai ké(Sodiya Ahom migom) ara:lo du:la Adi:,Idu-Mishmi odokké Misinglok enang ako Guwahati lang Gargaonbo Muhammadonmé démpit-mopitnam légapé agerém gerdopé bitungai.

ANNYI NANÉ MISING AHOM MIMAG (1655 b.c)

   Ditag 1566 do,Mising kídaré Ahom kídardém pamínsuto odo annyiko Ahomlok do:lung tani:ém mokebito.Ahom migom Joydhoj Singhobí Mising kídardém méndopé tani:ém mílíkka.Édé mimagdo,Mising kídardé aimaru:pé haripakkang odokké Mising do:lung kídardém Ahom enang kídardé mérurulíkto.Bojeko Mising tani:é morasula ma:la Ahom migom kéíklo du:pé ikang odokké Mising kídaré Éso,Gure:,Késung,Yoksa émlang Dogné tadogém dítaglo Ahom kídardém ‘Posa’ émna bidopé togésuto.

AUMNANÉ MISING-AHOM MIMAG(1665 B.C)

   Dítag 1665 do, Mising kídardé Ahom migomém mimag pamínsuto.Ahom kídardé Mising tani: kídardém ménpagdopé ame:o:né ope:ko mimag modopé mílíkto. Mising kídardé édé Ahom ope:dém aimaru:pé motapto.Ahom migom Sokrodhoj Singho bí ododan Mising kídardém mimag modopé bottané mimag ope:ko mílíktoku.Édé Ahom enang odokké bulum modumsuné mimag mokapé gíné tani: kídardém bojepé ka:la pésokang.Mising kídardém modumsula du:né Nisi lang Deori kídardé Mising kídardém mépagla mimag mokodokké dukpakkangku.Édé mimagdo Mising kídardé aimaru:pé harpénampé ikang odokké ajéng alígém bipénampé ikang. Édé mimagdo Ahom enangé bojeko Mising tani:ém ye:bomkangku.

APPI:NANÉ MISING-AHOM MIMAG(1683 B.C)

   Dítag 1683 do,Sodiyado du:né Mising kídaré Sodiyadok Ahom migom Sodiya Khowa Gohaiké okumdo lottadopé mimag ajéngém jé:la patér patér pabomto.Bulu Sodiya Khowa Gohai bím luté 200 démyang bojeyapé midumém paketo odokké bíkké írangém lutéla angu kumrí tani: kídardémgom méru rupakto.Bulugom angu tani: kídarké lédulo pamínsukang odokké Mipag kídarké okumémgom rulíg bito.Gohai odokké bíkké érangém rotpakto.Akedém mokege:la ,bulu sodiya Khowa Gohaiké okum kumdangé méru rulíkto.Ahom migom Godadhor Singho (1681-1696 b.c) bí Mising kídarké légapé kínggípé mimagém mope ikang.Bulu Mising kídarké légapé bottané mimag moné enangém mílíka odokké bulu édé mimagdo Mising kídarém aimarupé motapto.Mising kídardém dítaglo posa bidopé luto odokké Mising kídardém anupé moténkunam posa bidopé rupetto.Mising mimag moné kídardé me:lampété mimag molangkuma:dopé Godadhor Singho bí Mipag do:lung kídardém du:yedla Dihing a:né kéréng kérénglo bare: kísapé duyedmoto.

KHAMTI-MISING MIMAG(1790 B.C)

 Gourinath Singho (1780-1890 b.c) ké ardama:namém odokké komjurém ka:la Khamti kídardé kínggíru:pé larkang.Bulu Bura Roja lang Deka rojaké kéíglo Sodiyadém la:pakto odokké Sodiya Khowa Gohai émnam Ahom migomdok mimodémgom la:pakto.Buluké jikinamém mé:pola Khamti kídardé Bromoputro a:né kekonlo:pé gíla Mising do:lung kídardém po:nam rotnamém ibomkang.Aké Mising tani:ém ye:bomkangku.Mising tani: kídardé buluké iri-siyo inamki aipé ngasotpé mé:sukang. Adi: lé:dulo du:mínma:né Mising tani: kídardé édé ngasoddolo Adi bíro kídarém modumsudopé me:lamké mimag kídardo modumsudopé gokpasuka.Mising bíro kídarké goksunamém talla Khamti kídardém i: épukki mimagém moboka.Adi: kídarké yogmo mílígnam i: épukki moto.Édé mimagdo Khamti kídardé morasulama:la mimag mokodokké dupakkangku.Odok me:lamdo Singpho kídardém dumsula Khamti kídardé Lotong Adi(Lathao)lédulo mimag mokaku.Édé mimagdo:gom Adi kídarké lédulo aimarupé Khamti kídardé harikang.Adi kídardé Lopa ba:ring(Sanglang) do:pé ménpí:bomkang.Édé mimagdok me:lamdo Khamti kídardé Sodiyato ko:rém anupé moténtoku.

ANGNGONA:NÉ MISING-AHOM MIMAG(1806 B.C)

  Surjyo Kumar Bhuya bí bíkké Tungkhungiya buronjido sémpé lutak,dítag 1806 do,Ahom enanglok kamandar –in-siph keptain No Phukon bí Adi: émlang Mising ém buluké odínlo:pé langala:to.Adi: kídardé po:pé mimaglo Ahom kídardém morasulama:nam légalok alíg líkkunam légapégom itopé.Adi: kídardé Ahomlok rajdhani Rongpurdo aíké mora:sula:ma:nam légangé alíg líkkupé émna kéík kéíkpé mé:tíla dungai odokké me:lampé rígdum Asomdém rotpaktoku.Dítag 1799 do, Khamti lok Bura Rojadé Adi: kídardém édé do:yi:dém lubipé émna Siyang robélo:pé milígém mílíkka.Bura Roja bí Ahom mimongé mimag mola rotpé émna odokké Asomsok ainé amongém la:pa:kpé émna luposuka.Bí mimagdo rotpagnam attar aman kídardém Adi: réngamémgom orpanbosuye odokké aipakpé ainé ajonpé jonbosuye émna luposuka.Odok me:lamdo Adi: lang Khamti enangé lékola dítag 1800 do rígdum Asomém akromonto odokké lomdanna Ahom Rajdhani Rongpur dok ranggom ranggomdo:pé gíyedbomkang.Odokké:sin gíballa gíbomla mimagém mobomkang.Édé mimagdo Adi: lang Khamti kídardé aimaru:pé harikang.Édé mimagdo Bura Rojaké lédulo angu angu enangété bojeko sikang odokké bojeko Khamtiém rín-gapto.Yenggapnam tani: kídardém Rongpurpé bomkangku odokké Jorhatlok uttorpé du:né Desoi a:népé akedém Titabordo lé:to.Aíké harinamdok me:lampé,Khamti kídardé Sodiyadém yokpaksumoto.Sondro kanto Singho ké adído Ahom mimong méyoksudag me:lamdo:pak bulu buluké Sodiya mimongém pa:lattoku.

MISING DUNGKO ARALO:PÉ MA:NÉ GÍANAM(1823 B.C)

   Bodon Sondro bí Borma(Myanmar)pé dé:nam odokké Myanmar kídarké Asom amo:so mimag moala Asom amo:ng ara:so migomé (1821-1825 b.c) Uttor Lokhimpurlok Hao Sagor Bora bí Bonsktiya soinik kídarké lédu:lo kémínto.Hao Sagor Bora bím mamín géla,Myanmar kídardé Bromoputro a:ném kongko:bomto odokké Lokhimpur amo:do du:la daglama:do irí siyo:ém ibomkang.Ma:n kídardé Mising dungko mo:tak kídardém rodbomkang.Bulu Pasighat tok Lalli a:né to:pé pí:sa:bomkang odokké bojeko Mising tani:ém umbomkangku.Mising tani: kídardé ngasodé a:balla Adi: bíro kídarém mimag modumsudopé tomsuto. Adi: bíro kídaré dítag 1823 kíramdo Ma:n kídarké lédulo mimagém moboka. Édé mimagdém Adi: lang Myanmar kídaré moka.Édé mimagdo Murkong selekto Adi: kídar Bormang kídarém aimaru:pé mopitto.Adi bíro kídaré Bormang miru: kídarém rígdum Asomsok Nahorkotiya to:pé ménbomna gíto odokké buluké okum po:yubém mopen bito.Bormang okum po:yub kídardok ara:do Adi: bíro kídaré gíala ka:namé pétumkolo mírsi ém ka:pa:suto odokké mírsi ammodém Siang robénglo:pé bomtoku.Édém piné mírsidém su:pé ma:n mírsi(Borma Mírsi) émna ludag.Bormang odokké Adi: bíro kídarké mimag mokurdok me:lamdo Mising tani: kídardé mimag mokodém gíla ka:toku. Ka:namé Mipag kídarlok murkongém po:la rotla Myanmar tani: kídardé la:tungai odokké murkongé tase selegdo ojersula dodo:pé ka:pa:suto.Émpila édé du:té:dém Misingé murkong selek émna lukang.

Doksiri দকচিৰি, এপ্ৰিল, ২০২৩