YÉLAM

 

YÉLAM

Horish Dole:

    Yélamsém  sé:kai ludag dhormo, sé:kai ludag 'religion'.  Appíngkéi aíké aíké kumlod ilodé angumunsudag.  'Religion' gompirdé Letin agomlok 'Religare" émnam gompirdokké lenné odok luké:dé léko-lakkonam. 

     Mo:píso 10,000 kopé yélamé kadung. 2011 dok sensas lukankampé 79.8% ko Hindu é, 14.2% ko Islamé, 2.3% ko Kristan é, 1.7% ko Shiké, 0.7% ko Buddisé, 0.4% ko Jeiné Bharot mo:rumlo kadung émna lukantung.

     Yélam émyémílo takamém ru:né-píné, ka:sí-ka:moné, turmo-simonéko kadung émna mé:tinsula aíké kumlod-gílotki yélam potin kadanna kumnna du:namdém yélam ako émna:dag. Lékonpé lumílo réngam atér ara:lo appíngéméi léko-lakkomola du:monédém yélam émdo. Taniyé angu simín-sike:lokké angupé aíké yénam-dagnamém ai-kangkanya:dopé du:jo-dagjododokkéi tani: réngam ara:lo yélamé lenkang. Taniyé lo:nyiko turdodo aí turnamdém ai-kangkanpé ainé ilod-gílotki mé:po-ménganna turrí:la yélamém bomdo.

     Mo:písok béttéya:né yélamkídí:dok Kristan, Islam, Hindu, Buddis, Shik, Jein édébulu. Odok mo:píso Kristané 31.1% , Islamé 24.9%,  Hindu 15.2%, Buddo 6.6% angu angué 6.6% odokké yélam mé:tinsuma:né 15.6% ko kadung. 

     Tani:ké asinlo  aíkédé aiya:dag émna mé:sunamdé lo:dípé kadung. Édé asindokki yélam takamlok tani:kídí:dé aíké yélamdé aiya:pagdag émna léngkansunam ikí-iyar agerém gertíla gídung. Lukanmílo Kristan, Buddisé buluk yélamdé aiya:pagdag émna mo:píso lugo:nam agerém ila dung. Édém tadbola angu yélamlok taniyé bulukkolo a:mínnésin béjéko kadung. Édé ara:do Islamésin bulukkédé aiya:pagya:né yélamé émna lula béjéko ipéma:nam agerémsin ila gídung. 

     Su:pag ség yélamdém aiya:pagya:né yélamé émna luyén? Silo mo:píso yélam léga:pé béjéko piyyang ageré ila dung. Aíkédém aiyya:dag émna lukapé gíkolo silo Hindu -Muslimé pamunsutídung. Pelestain amo:lo Kristanéla Islamé pamunsunam yogma. Édé takamdém ka:ra:sula:ma:la mo:písok taniyé mo:píso yélaméi kama émna lupagnésin kadung. Lukanmílo, Inglendlo 34 "million" ko, Amerikalo 30% ko, Fransh lo 63% ko taniyé yélam kama émna lula turra dung. 

     Silo-méloké yélam ara:lo "politics" a:la ainé yélamésin aima:pé ipagdung. Ake yélamlok taniyé buluk yélamdo tani: béjémonam légangé opan-ki:pankídí:ngém murko: biyum-bipola buluk yélamlo a:modung. Akedé tani: béjémonam légangé oko mo:rumdé mirémdagji édé mo:rumdokké murko: bidumsudanna buluk ame:ko tani: kané mo:rumdo tani: béjémonam agerém gerra gídung. Murko:lok pagma:nammém piyyang agerki gerbomdung. Aíké yélamdok tani: béjémonam légangé akonké yélamlok taniyém mokebomdung. Édé tani: kídí:dé yélam légangé aima:né agerém gerbomdung. Émyém oko yélamdém aiya:né yélamé émyén? Tani: béjéya:né yélamlok Kristanké "Baptist", "Catholic", "Re- Bible" émna angu angupé kasudung, Islamlokké Siya- Sunni émna kasudung odokké buluk ara:lo lékoné asiném ka:begma. Édémí:pé Hindulo:gom kíla kíngabla:ma:dopé pe:leyé kadung. Odogbulukkésin asin mé:pansunam agerém ka:pa:dag. Aiyo:pé mé:mi:la ka:mílo asin mé:pansuboné yélam akoném mo:písok aiya:pagya:né yélamé émna édílosin lula:ma, édé yélamdo éddíkoi taniyé du:daggom. 

     Lupé lumílo mo:písok aiya:pagya:né yélamdé taniyém tani: kísapé aya:munsunamdé. Émdaggom édé ara:do mo:píso tani: kísapé, aí opínké kangkiném turmonam léga:pé aíké agom-dírbí, yélam édébulusin kapa:dag. Oko yélamdo dungge:la aí kangkiném turyarmola:dagji édé yélamdéméi opín akolok aiya:pagya:né yélamé émna:dag odokké tani: kísapé taniyém ménggé:munsunam odokké aya:bosunamdé bétténé yélamé. Tani: kísapé turdodo sék yélamémsin Luka:ma:pé, taniyé tani: kísapé ménggésunamdé tani:lok bétténé yélamé.

Doksiri দকচিৰি, জানুৱাৰী, ২০২৪