খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ষষ্ঠ শতিকাৰ মহাপদ্মানন্দ
মুন ৰাজবংশী
হাঁহদলী, নলবাৰী
মহাপদ্মানন্দ আছিল এজন অতি সক্ষম ৰজা। পুৰাণৰ মতে ই যশস্বী ক্ষত্ৰিয় বংশতো শাসন কৰিছিল। ক্ষত্ৰিয় বংশৰ ভিতৰত অচিলা কোশালাৰ ইক্ষকু বংশ, গংগা যমুনা অঞ্চলৰ পাঞ্চল ৰাজ্য, কাশী ৰাজ্য, কুৰু ৰাজ্য, মথুৰাৰ সুৰসেনা বংশ, মিথিলা অঞ্চলৰ ৰাজ্য পশ্চিম অঞ্চল ধীথোত্ৰা, আছমাক আৰু গোদাবৰী অঞ্চলৰ কাশী, সেই বাবে মহাপদ্মানন্দক সৰ্বক্ষত্ৰিয়োচেট্টা বুলি কোৱা হৈছিল। তেওঁৰ ৰাজ্য পাঞ্জাবৰ সিপাৰে গোদাবৰী লৈকে বিস্তৃত আছিল। ৰাধাকুমুদ মুখাৰ্জীয়ে মতে - মহাপদ্মা উত্তৰ ভাৰতৰ প্ৰথম মহান ঐতিহাসিক সম্ৰাট চন্দ্ৰগুপ্ত মৌৰ্যই জোৱা সাম্ৰাজ্যৰ আৰম্ভণিতে সাম্ৰাজ্য প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। মহাপদ্মানন্দ কেৱল বিজয়ী নহয়, সাংস্কৃতিক সেৱকও আছিল। সেই সময়ত পাটলিপুত্র সাংস্কৃতিক কেন্দ্ৰলৈ ৰূপান্তৰিত হৈছিল। আনকি গ্ৰীকসকলেও পাটলিপুত্রৰ বিষয়ে সকলোৱে জানিছিল। পাটলিপুত্রত পানিনী, কাত্যায়ন আদি মহান পণ্ডিতে বাস কৰিছিল। ভাষাৰ ক্ষেত্রত তেওঁ পানিনীৰ ব্যাকৰণ অধ্যয়ন কৰি গ্ৰীক লিপি অধ্যয়ন কৰিছিল। শূদ্ৰৰ মহাপদ্মানন্দৰ অধীনত শূদ্ৰৰ বিদ্ৰোহৰ ঘটনা সম্পূর্ণ। খ্ৰীষ্টপূৰ্ব পঞ্চম আৰু ষষ্ঠ শতিকাত বিখ্যাত জীৱনীকাৰ নীলকান্ত শাস্ত্ৰীৰ মতে ধৰ্মৰ ক্ষেত্রত জৈন আৰু বৌদ্ধ ধর্মই প্ৰাধান্য লাভ কৰিছিল। ক্ষত্ৰিয় বংশৰ প্ৰতিনিধি হিচাপে শূদ্ৰ বংশৰ অভ্যূত্থান ঘটিছিল। শাস্ত্ৰীৰ মতে এই দুটা ঘটনা সংযুক্ত হ'ব নোৱাৰে। মহাপদ্মানন্দ এজন ভাল শাসক আছিল। দেশত মহাপাত্র প্ৰাদেশিক আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় বিষয়া সকলে শাসন কৰিছিল। লগতে পানী যোগান ব্যৱস্থাৰ জৰিয়তে কৃষিৰ উন্নতিৰ যত্ন লৈছিল। খালভেলৰ হাতীগুম্ফা শিলালিপিত ইয়াৰ উল্লেখ আছে। মহাপদ্মানন্দৰ আন এটা নাম আছিল, উগ্ৰামেনা। গ্ৰীকত উগ্ৰামেনাৰ নামটো আগমনক বুলি উচ্চাৰণ কৰা হয়। মহাপদ্মানন্দ শূদ্র নাছিল। গ্ৰীক সাহিত্যিক কুইন্টাচ কাৰ্টিয়াচাৰ লিখাৰ পিছত মগধৰ ৰাজা কালাচোকৰ এজন শূদ্ৰজত প্ৰেমিক আছিল বুলি জনা যায়। সেই শূদ্ৰসকলে ৰাণীৰ সহায়ত ষড়যন্ত্র কৰি কালশোক আৰু তেওঁৰ দহ পুত্ৰক বধ কৰি মগধৰ সিংহাসন গ্রহণ কৰে। এই শূদ্ৰই বিখ্যাত নন্দ বংশ মহাপদ্মানন্দৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল।
Doksiri দকচিৰি, জুন, ২০২৪
No comments:
Post a Comment