মিচিং ভাষা শিকোঁ আহক

 মিচিং ভাষা শিকোঁ আহক

কালিনাথ পাংগিং

যোৱা সংখ্যাৰ পৰা…

Ponam-8

Lurígmínsu 

সন্ধি

Juncture

Gompir akolo gompirko manggom gomnírko lusedlígdodo lusetko rísudo du:né gomug manggom mukténg gombéngé édilai édilai angupagdag. Édémpé gombéng annyiko lurígmínsunam légangé luríksukodo gombéngé angunamdém gomlamlo Lurígmínsu émdag. Edémpé lurígmínsunam gombé:dé lékoném du:poné gombé:dé lédukédém odokké lékoném léduké gombé:dé du:ponédém angumodag.

এটা শব্দৰ লগত আন এটা শব্দ বা সর্গ সংযোগ কৰিলে সংযোগস্থানত থকা ব্যঞ্জন বা স্বৰৰ উচ্চাৰণ পৰিৱৰ্তন হৈ পৰে। তেনেকৈ উচ্চাৰণ দুটা সংযোগ ঘটাওঁতে হোৱা উচ্চাৰণ পৰিৱৰ্তনক সন্ধি বোলে। তেনেকৈ কৰোঁতে কেতিয়াবা আগৰ উচ্চাৰণটোৱে পিছৰ উচ্চাৰণটোক আৰু কেতিয়াবা পিছৰ উচ্চাৰণটোৱে আগৰ উচ্চাৰণটোক প্ৰভাৱিত কৰে।

Lukan-উদাহৰণ-

1. Du:po:né gombéngé léduké gombéngémpé imínnam (mukténg + mukténg) –আগৰ উচ্চাৰণটোৱে পিছৰ উচ্চাৰণটোৰ দৰে হোৱা (ব্যঞ্জন + ব্যঞ্জন)। উদাহৰণ – Lukan 

     (i) b>p-b mukté:dok lédulo p,t,k manggom s mukténgé du:po:né gomnírko lusedmílo b-dé p-pé imíndag.

     b>p-b ব্যঞ্জনৰ পিছত p, t, k বা s ব্যঞ্জন বৰ্ণৰে আৰম্ভ হোৱা শব্দ সংযোগ হ'লে b— উচ্চাৰণ p হৈ পৰে। উদাহৰণ – Lukan-  Yub+po = Yuppo, yub + ko=yupko, yub+sum > yupsum, kab+po=> kappo, ab+po => appo.

     (ii) b>m-b mukté:dok lédulo yébu:-bé:né mukténg m, n, ng manggom ny mukténgé du:po:né gomnirko lusedmilo b-dé m-pé baddag.Lukan- উদাহৰণ-

b>mb ব্যঞ্জনৰ পিছত নাসিক্য ব্যঞ্জন m, n, ng বা ny বৰ্ণৰে আৰম্ভ হোৱা শব্দ সংযোগ হ'লে b—উচ্চাৰণ m হৈ পৰে । উদাহৰণ – Lukan- yub+mi:=yummi, yub+nong=yumnong, yub+ngag=yumngag, yub+nying=yumnying!

     1.1 Léduké gombé:dé du:poné gombé:démpé imínnam - পিছৰ উচ্চাৰণটোৱে আগৰ উচ্চাৰণটোৰ দৰে হোৱা

     (i) r>l-r mukté:dok lédulo l mukté:dé du:poné gomnírko lusedmílo l-dé r-pé imíndag. Lukan উদাহৰণ ——

     r>l-r ব্যঞ্জনৰ পিছত ব্যঞ্জন l বৰ্ণৰে আৰম্ভ হোৱা শব্দ সংযোগ হ'লে l উচ্চাৰণ r হৈ পৰে। Lukan উদাহৰণ- kor+lad korrad, tur+líng >turríng, dur+len=durren ati.

    (ii) l>n-l mukté:dok lédulo n mukté:dé du:po:né gomnírkomílo I dé n-pé imíndag. Lukan উদাহৰণ-

     1>n ব্যঞ্জনৰ পিছত n ব্যঞ্জন বৰ্ণৰে আৰম্ভ হোৱা শব্দ সংযোগ হ'লে । উচ্চাৰণ n হৈ পৰে। Lukan—উদাহৰণ – lom+la > lomna, ém+na > émna, ken+líng > kenníng, pon+lag > ponnag ati.

     2. Gomug lédulo gomugém luríksunam (gomug+gomug). Gomug lédulo gomugém luríkmínsumilo ba:pi:kopé angunammém pa:dag. Edébulu - স্বৰ বর্ণৰ লগত স্বৰ বর্ণ‌ (স্বৰবর্ণ+স্বৰবর্ণ) ৰ সংযোগ ঘটিল। স্বৰ বৰ্ণৰ লগত স্বৰ বৰ্ণ সংযোগ ঘটোৱাৰ ফলত হোৱা চাৰিবিধমান পৰিৱৰ্তনৰ পদ্ধতি লক্ষ্য কৰা যায়। সেইবোৰ হৈছে—

     2.1 Gomug annyilok pongkoglo 'y' gombéngko lulígnam. দুটা স্বৰবৰ্ণৰ মাজত‘y’ বৰ্ণৰ ব্যৱহাৰ।

     (a) Gompirkolok du:térlo 'i', 'e' manggom 'oi'. 'ai' annyi:dé du:mílo, odokké odok lédudo gomukko lusedlígmílo luríksunam gomug annyidok pongkoglo 'y' gombé:dé a:té:dag odokké du:po:né mugyardé mugdé:pé idag. Lukan- "উদাহৰণ— শব্দৰ শেষত 'i', 'e' 'i', 'e' বা 'oi', 'ai' বর্ণ কেইটা থাকিলে আৰু তাৰ পিছত স্বৰবর্ণ যদি সংযোগ ঘটোৱা হয়, সংযোগ ঘটোৱা স্থানত 'y' উচ্চাৰণটোৰ সংযোগ ঘটে। Lukan উদাহৰণ adi:+é>adiyé. tani:+ém taniém, a:me:+a> a:meya.

আগলৈ……..